Op je dode gemak een rondje slenteren, al het moois dat de stad je te bieden heeft in je opnemen en er óók nog wat van opsteken. Dat ligt natuurlijk precies in ons straatje én het is wat kunstenaarscollectief De Strakke Hand van Utrecht weet te realiseren met de kunstserie Muurformules, in samenwerking met natuurkundigen Sander Kempkes en Ingmar Swart. De serie is mooie mix van natuurkunde, kunst en geschiedenis die je nog net wat bewuster maakt van hoe geweldig UUU eigenlijk is.

Wat weet je van de wetenschappers die Utrecht op natuurkundig vlak op de kaart hebben gezet? Kunstenaarscollectief De Strakke Hand zorgt er sinds 2019 voor dat je niet meer om de feiten heen kunt. Met gigantische meesterwerken sieren ze de muren van UUU en brengen ze grote natuurkundige namen terug naar de Utrechtse straten.

Kennen we het Dopplereffect nog?

De eerste levensgrote schildering werd toegewijd aan het Dopplereffect van Buys Ballot (1817-1890). Een Utrechts hoogleraar en de oprichter van het KNMI, die in 1845 als allereerste het dopplereffect experimenteel aantoonde. De Strakke Hand zoekt altijd passende locaties voor hun werk, en als je de wandeltour uit het Utrecht Oost-tassie al eens gelopen hebt, hoeven we je natuurlijk niet meer uit te leggen waarom deze schildering van het dopplereffect naast het spoor te vinden is. Opfrisser nodig? Het dopplereffect kun je goed horen wanneer een ambulance of raceauto langsrijdt: het geluid van deze voertuigen klinkt ineens lager nadat ze gepasseerd zijn. Doppler had dit effect in 1842 al voorspeld (vandaar de naam), maar in die tijd waren er nog geen voertuigen die snel genoeg reden om het te kunnen aantonen. Toen enkele jaren later de gloednieuwe spoorlijn tussen Utrecht en Maarssen werd geopend, zag Buys Ballot zijn kans: hij leende een trein, zette koperblazers op een open wagon en liet waarnemers langs de spoorlijn het verschil in toonhoogte noteren. Je vindt het kunstwerk bij het spoort aan het einde van de Burgemeester Reigerstraat.

De Dronkemanswandeling

In 2020 was De Toevalsbeweging van professor Leonard Ornstein (1880-1941) aan de beurt. met de toevalsbeweging die hij formuleerde zijn toevallige bewegingen (joh!) te verklaren, van de

elasticiteit van rubber tot het onvoorsbelbare loopje van een dronkenlap. Daarom wordt de toevalsbeweging ook wel de dronkemanswandeling genoemd. Op de tien meter hoge muur zie je Ornstein achter zijn bureau, daarnaast een dronken, strompelende man en een trambus uit de jaren dertig - een aspect dat De Strakke Hand toevoegde om de periode te simuleren waarin de natuurkundige werkzaam was, net als het gebruik van het typische jaren dertig-lettertype. De formule van de dronkemanswandeling is uiteraard ook te vinden in het werk. Ornstein was directeur van het Fysisch Laboratorium wat wederom de locatie van het kunstwerk verklaart, aangezien het lab in de buurt is van waar de schildering te vinden is aan de Oosterkade.

De Strakke Hand hoopt - net als wij - nog meer werken toe te voegen aan de Muurformules-serie. Voor nu zijn er gelukkig al heel veel prachtige werken van het collectief te bewonderen in de Utregse straatjes. Benieuwd naar meer? In onze Utrechtse Tassie-tours leren we je er alles over.

Ga op pad met een Tassie!